Czy wiemy, co wlewac do baku? Czy dajac silnikowi do picia to, co w
naszym mniemaniu jest lepsze, nie popelniamy bledu?
Podobnie jak lejac do gardla denaturat, który zasadniczo "kopa"
ma wiekszego, ale jego wplyw na organizm moze doprowadzic do nieciekawych
efektów.
Ponizej krotkie i klarowne wytlumaczenie podstawowych kwestii zwiazanych z liczbz oktanowa benzyny. Pozwala zrozumiec, dlaczego "wiecej" nie w kazdych warunkach oznacza "lepiej"
Liczba oktanowa nie ma nic wspolnego z kalorycznscia benzyny.
Liczba oktanowa jest teoretycznie liczona na podstawie wlasciwosci dwoch
weglowodorow . Paliwo skladajace sie tylko z pierwszego z nich ma
teoretycznie przyjeta liczbe oktanowa 0, a skladajace sie w 100% z drugiego
ma liczbe oktanowa 100.
Benzyna jest mieszanina roznych weglowodorow o wlasciwosciach
gdzies pomiedzy jednym a drugim weglowodorem (obecnie raczej w okolicach
tego drugiego). Liczba oktanowa danego paliwa moze tez byc wieksza od 100,
jesli jego parametry przekraczaja te drugiego porownawczego weglowodoru.
Liczba oktanowa oznacza glownie dwie wlasciwosci paliwa: temperature samozaplonu i predkosc spalania mieszanki (predkosc, z jaka plomien biegnie w mieszance), bo - o dziwo - benzyna w cylindrze nie wybucha (nie powinna, bo to jest dla silnika bardzo szkodliwe, o czym bedzie pozniej), tylko sie zapala od iskry i sferycznie sciana ognia biegnie od swiecy do brzegow cylindra (w sporym uproszczeniu). Predkosc, z jaka plomien biegnie, jest wlasnie bezposrednio zwiazana z liczba oktanowa benzyny.
Predkosc, z jaka biegnie plomien w mieszance jest tez zwiazana z wieloma innymi czynnikami, na przyklad cisnieniem (stopniem kompresji). Im wyzsze cisnienie - tym szybsza predkosc spalania.
Poza tym w pewnej temperaturze nastepuje samozaplon mieszanki. Im wyzsza liczba oktanowa mieszanki - tym wyzsza temperatura, i teraz dochodzimy do sedna.
Podczas fazy sprezania cisnienie mieszanki rosnie. Rosnie automatycznie jej temperatura i jesli mamy mieszanke z benzyny o za niskiej liczbie oktanowej, to zanim wystapi iskra, mieszanka zapali sie sama. Wtedy dzieje sie tak fatalnie, ze ognisko zapalne wystepuje w wielu miejscach na raz (teoretycznie w calej mieszance jednoczesnie), zamiast w jednym miejscu, skad plomien rozprzestrzeni sie na cala przestrzen miedzy tlokiem a glowica. Efekty tego sa takie, ze spalanie nastepuje gwaltownie, i w duzo wyzszej temperaturze. Nazywa sie to spalaniem detonacyjnym albo stukowym i ma takie minusy, ze wypala dziury w tlokach, niszczy silnik. Dlatego nie nalezy stosowac benzyny o nizszej liczbie oktanowej, niz zalecana przez producenta.
Ale to nie koniec; co sie natomiast dzieje, jesli wlejemy benzyne o
wyzszej liczbie oktanowej ?
Po pierwsze spalanie nastapi wolniej, a wiec nie spali sie cala benzyna;
silnik bedzie mial mniejsza moc, poza tym niedopalone resztki benzyny beda
sie odkladac w cylindrach, na tlokach i w ogole beda zdrowo syfic.
Moc na pewno nie wzrosnie, raczej spadnie; wzrosnie za to spalanie i zuzycie
silnika.
Dlaczego w takim razie do mocniejszych silnikow leje sie leje sie benzyne
o wyzszej liczbie oktanowej ?
Bo moc silnika najlatwiej podniesc przez zwiekszenie stopnia kompresji,
wtedy spalanie mieszanki nastepuje szybciej i przy benzynie o mniejszej
liczbie oktanowej bedzie wystepowac spalanie detonacyjne.
Reasumujac:
Nalezy zawsze stosowac benzyne taka, jaka poleca producent silnika,
chyba ze jest to silnik przez nas rasowany (wyzszy stopien kompresji).
Jesli nie wiemy jaka producent benzyne poleca, to jest taka zasada, ze
stosuje sie benzyne o najnizszej liczbie oktanowej, jaka nie powoduje pracy
detonacyjnej.
A teksty o tym, jak to ktos wlal do zwyklego, odprezonego silnika na
benzyne 95 - jakas 99 super turbo, i jeszcze dorzucil jakies ekstra dodatki
zwiekszajace liczbe oktanowa, i jego sprzet zaczal wygarniac jak maly odrzutowiec
- mozna spokojnie wlozyc miedzy bajki.
Wayne